Steeds vaker doen groepen jongeren een korte werkvakantie in een ontwikkelingsland. Dat lijkt fantastisch, maar er kleven nogal wat praktische en inhoudelijke bezwaren aan. Alleen door die goed te doordenken kunnen zulke werkvakanties een blijvende impact hebben in zowel de gemeenschap waar het vrijwilligerswerk wordt gedaan als op de vrijwilligers. Het effect op de lokale gemeenschap is evident: totstandkoming van faciliteiten, nieuwe kennis, bemoediging, et cetera. Maar wat leren de jongeren zelf? En hoe dan?
In de literatuur en in effectmetingen worden tientallen effecten van werkvakanties op jongeren genoemd. De belangrijkste genoemde effecten zijn dat jongeren maatschappelijk actiever worden, andere toekomstplannen ontwikkelen, duurzamer gaan consumeren, dankbaarder worden voor wat ze hebben, leiderschapsvaardigheden ontwikkelen, talenten en vaardigheden ontdekken en ontwikkelen, actiever gaan geloven, communicatievaardigheden en sociale vaardigheden ontwikkelen, zelfvertrouwen, eigenwaarde, onafhankelijkheid, tolerantie, flexibiliteit en probleemoplossend vermogen ontwikkelen, volwassener worden en kritischer gaan denken.
De genoemde effecten ontstaan niet vanzelf. Als je geen actie onderneemt hebben jongeren op een werkvakantie en hele goede tijd, maar steken ze er op de lange termijn niets van op. Een aantal factoren beïnvloeden het effect van vrijwilligerswerk op jongeren ten positieve.
- Met afstand de belangrijkste factor is de interactie die de vrijwilligers met de lokale bevolking hebben. De mate waarin die interactie plaatsvindt wordt onder andere beïnvloed door stimulering vanuit de leiders, een gevoel van gelijkwaardigheid, gezamenlijke doelen, de inbedding in de lokale gemeenschap, de groepsomvang en de verwachtingen van de vrijwilligers.
- Een andere belangrijke factor is de voorbereiding. Al in de voorbereiding door de organisatie moet er aandacht zijn voor do’s en don’ts tijdens het vrijwilligerswerk en verwachtingen van de vrijwilligers, maar ook voor persoonlijke ontwikkeling en geloofsontwikkeling.
- Tijdens de werkvakantie moet er gericht aandacht zijn voor persoonlijke doelen van vrijwilligers, naast coaching op het ontdekken en ontwikkelen van talenten en een programma gericht op geloofsontwikkeling.
- Na de reis moet er aandacht zijn voor de vertaling van de ervaring in het ontwikkelingsland naar concrete actie en verandering in Nederland. Die opvolging mag gerust een jaar duren.
