Er zijn predikanten/voorgangers die in overleg met hun gemeente gekozen hebben voor een fictieve dienstbetrekking en  uit aan de Belastingdienst hebben opgegeven. Dat is een fiscale status die alleen op verzoek van de predikant/voorganger en de gemeente wordt verkregen. Dat heeft tot gevolg dat de predikant/ voorganger in loondienst is van de gemeente, die op het salaris loonheffing inhoudt en deze loonheffing vervolgens aan de Belastingdienst afdraagt. Door de gemeente moet dan een loonadministratie worden gevoerd. Wat de sociale verzekeringen betreft wordt de dominee als zelfstandige beschouwd en niet als werknemer. Hij komt dus niet in aanmerking voor ZW, WW en WIA.

Nadeel voor de gemeente:
Bij loondienst komt de inkomensafhankelijke premie voor de basiszorgverzekering voor rekening en risico van de gemeente (als werkgever); de predikant/voorganger betaalt geen inkomensafhankelijke premie.

Nadeel voor de predikant/voorganger:
Als pseudo-werknemer (fictieve dienstbetrekking!) kan hij de daadwerkelijk gemaakte beroepskosten niet aftrekken. Hij behoeft echter de ontvangen vergoedingen ook niet op te geven (als die tenminste binnen de geldende grenzen belastingvrij worden verstrekt). Een voordeel kan zijn dat (voor met name een duurdere pastorie) de bijtelling voor het vrij-wonen wordt gemaximeerd op 18% van het loon uit tegenwoordige arbeid.

De hier geschetste vormen en mogelijkheden zijn ook voor deze vorm van predikant/voorganger van toepassing; voor de sociale verzekeringen wordt hij immers als zelfstandige beschouwd.

Geestelijk werker/evangelist ‘in vrij beroep’
Geestelijk werkers en evangelisten ‘in vrij beroep’, werkzaam in Nederland, worden in toenemende mate geaccepteerd als zelfstandig ondernemer. De Belastingdienst weigert in veel gevallen de zelfstandigenaftrek (en de meewerkaftrek van de partner) toe te passen. De Belastingkamer van het Gerechtshof heeft de afgelopen jaren in een aantal beroepszaken echter anders beslist, waaronder een uitspraak van de enkelvoudige belastingkamer geregistreerd onder nummer AWB 10/802. Op grond van deze uitspraken is een aantal geestelijk werkers en evangelisten door de Belastingdienst inmiddels erkend als kleine zelfstandige.

Drie belangrijke voorwaarden waaraan moet worden voldaan zijn:

• Er mag geen sprake zijn van binding met een kerkgenootschap of met christelijke organisaties waarmee de geestelijk werker/evangelist vrijwillig verbonden is. Zodra er sprake is van een gezagsverhouding wordt de zelfstandigenstatus niet geaccepteerd. De giftgevers moeten worden gezien als ‘opdrachtgevers’ en niet als ‘werkgever’.
• Het inkomen (uit giften, toelagen, onkostenvergoedingen etc.) dient bij voorkeur via een non-profitorganisatie te worden ontvangen, die een ANBI status heeft. Deze organisatie mag inhoudingen op de giften en dergelijke plegen. De giften aan de geestelijk werker/evangelist zijn voor de gevers aftrekbaar voor de inkomstenbelasting.
• De geestelijk werker/evangelist dient een degelijke boekhouding van zijn inkomsten en uitgaven te voeren. In deze paragraaf bespreken we allereerst de pensioensituatie van de geestelijk werker/evangelist als zelfstandige. Vervolgens kijken we naar de nabestaandenvoorzieningen en de arbeidsongeschiktheidssituatie.

Ouderdomspensioen
Ook voor de geestelijk werker/evangelist als zelfstandige gelden de wettelijke regels omtrent de AOW, die we hebben besproken in dit artikel.
Als zelfstandige kunt u niet deelnemen aan een eventuele pensioenregeling. Als u toch een pensioen wil opbouwen,dient u zelf een pensioenvoorziening te sluiten. Of het verstandig is een pensioenvoorziening te sluiten is afhankelijk van uw persoonlijke situatie. Wanneer u nu rondkomt van een minimaal inkomen, vormt de AOW vaak al een voldoende basis om na de pensioenleeftijd dezelfde levensstandaard te kunnen behouden. Daarnaast is het gewenste pensioeninkomen afhankelijk van meer zaken dan van alleen het opgebouwde pensioen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld reeds opgebouwd spaargeld, een eigen woning die vrij is van hypotheek op de pensioenleeftijd en een (te verwachten) nalatenschap.
Een pensioen opbouwen is vaak gunstig in de vorm van een lijfrenteverzekering of lijfrenterekening, waarbij de premie/inleg fiscaal aftrekbaar is. Door de vele aspecten die bij pensioen een rol spelen is het erg verstandig een goed advies in te winnen.

De adviseur van EZA Verzekeringen brengt uw persoonlijke situatie en wensen in kaart en kan op basis daarvan met een goed advies komen.

Nabestaandenpensioen
Een onderdeel van de nabestaandenvoorzieningen is een eventuele uitkering op grond van de ANW. Dit onderdeel staat beschreven in dit artikel. U kunt als zelfstandige niet deelnemen aan een eventuele pensioenregeling en is er dus ook geen partnerpensioen voor u geregeld.

Het is mogelijk zelf een aanvullende nabestaandenvoorziening te regelen bij EZA Verzekeringen. EZA Verzekeringen heeft hiervoor diverse mogelijkheden, waaronder een speciale collectieve nabestaandenvoorziening. Ook een combinatie met pensioenopbouw behoort tot de mogelijkheden. Om te kijken of het noodzakelijk is een dergelijke aanvullende nabestaandenvoorziening te treffen, is het belangrijk dat de financieel adviseur van EZA Verzekeringen uw persoonlijke situatie in kaart brengt. Er wordt dan rekening gehouden met de hoogte van de ANW-uitkering, maar ook wordt gekeken naar de eventueel reeds bestaande voorzieningen zoals een eerder opgebouwd pensioen, uw overlijdensrisicoverzekeringen en/of lijfrentepolissen.

Arbeidsongeschiktheid
Voor werknemers is arbeidsongeschiktheid voor een groot deel verzekerd via de werkgever. Voor een zelfstandig  ondernemer, dus voor u als geestelijk werker/evangelist, geldt dat niet. Indien u dat wenst kunt u zelf een arbeidsongeschiktheidsverzekering sluiten. Er bestaan diverse varianten binnen arbeidsongeschiktheidsverzekeringen.
Voordeel hiervan is dat u deze verzekering kunt vormgeven naar uw eigen wensen. Zo kunt u kiezen voor een kort (minimaal 14 dagen) of juist een langer eigen risico, een gelijkblijvend of een stijgend verzekerd bedrag en een gelijkblijvende of een stijgende uitkering. Al deze keuzes bepalen (mede) de premie die wordt gehanteerd.

Acceptatie vindt plaats aan de hand van gezondheidsvragen en mogelijk een medische keuring. Er wordt een uitkering verstrekt als u meer dan 25% of meer dan 45% arbeidsongeschikt bent. U kunt maximaal 80% van uw bruto inkomen verzekeren. De premie voor deze verzekering kan gelijkblijvend of stijgend zijn; in het laatste geval begint u met een lage premie.

Gezien de vele soorten en mogelijkheden is het verstandig een adviseur van EZA Verzekeringen te betrekken bij uw
situatie en uw wensen. EZA Verzekeringen heeft speciaal voor geestelijk werkers/evangelisten meerdere collectiviteiten op het gebied van arbeidsongeschiktheidsverzekeringen ontwikkeld tegen uitzonderlijk scherpe premies.

Dit artikel verscheen eerder in het boekje “Kerk en Stichting Verzekerd”. Dat is een gratis uitgave van EZA Verzekeringen over alle zaken rond verzekeringen voor kerken en organisaties. Bestel het boekje hier.